Παρασκευή 8 Αυγούστου 2008

Στον Ανώνυμο Σουρεαλιστή Ασφαλίτη


Μπορεί να μην προλάβαινα να γράψω, ούτε να περάσω από τα μπλογκ σας για μια έστω «καλημέρα», αλλά η προκοπή δεν μ’ αφήνει: έχω σηκώσει στο γραφείο έναν πύργο ετερόκλητα βιβλία που διαβάζω επιμελώς και ταυτόχρονα, γιατί διαπίστωσα πως δεν γίνεται να παριστάνεις με επιτυχία τον έξυπνο όταν δεν έχεις ξεκαθαρίσει τα στοιχειώδη.

Με όλες τις αναγνωστικές μου επιρροές και τη σχιζοφρένεια της πρόσφατης καθημερινότητάς μου, μοιραία σήμερα θυμήθηκα τον σουρεαλισμό. Με δύο εναύσματα: μια κινηματογραφική εικόνα και μια ρεπορταζιακή.


Κινηματογράφος

Δεν ξέρω αν έχετε δει ποτέ την ταινία Το φάντασμα της Ελευθερίας του σουρεαλιστή Luis Bunuel, που ξεκινά με την εξής σκηνή: Οι στρατιώτες του Ναπολέοντα οδηγούν τους Ισπανούς αντιστασιακούς στο απόσπασμα. Κι εκείνοι, στημένοι στον τοίχο και περιμένοντας τον αναπόφευκτο πυροβολισμό, αναφωνούν εν χορώ ως ύστατη πράξη αντίστασης «Ζήτω οι αλυσίδες»!

Η παραπάνω προφανής ανατροπή της λογικής (θα περίμενε κανείς να φωνάξουν "Ζήτω η Ελευθερία") παύει να λειτουργεί σουρεαλιστικά αν εντάξει κανείς τη σκηνή στο ιστορικό της πλαίσιο. Ο στρατός του Ναπολέοντα, πρεσβεύοντας τα ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης (Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία) κατακτά την Ισπανία ώστε να την «απελευθερώσει» από τη μοναρχία.

Κι αφού ο κατακτητής έχει επιλέξει πρώτος το σύνθημα «Ζήτω η Ελευθερία», στον αντιστεκόμενο πατριώτη δεν μένει παρά να ζητωκραυγάσει υπέρ των αλυσίδων του, στην προκειμένη περίπτωση την αυτοδιάθεση της χώρας του.


Κρατήστε το και συνεχίζω.


Ρεπορτάζ (σημερινό και off the record).

Μεγαλούτσικη εταιρία της Αττικής ανακοινώνει πενήντα απολύσεις. Οι εργαζόμενοι ψηφίζουν κατάληψη των γραφείων και περιφρουρούν την κινητοποίησή τους συγκεντρωμένοι στο πεζοδρόμιο έξω από το κτίριο. Κάποια στιγμή σταματάει μπροστά τους ένα περιπολικό από το οποίο εξέρχεται ένας άντρας με πολιτικά ρούχα. Τους συστήνεται ως αστυνομικός, διοικητής της Ασφάλειας για την ακρίβεια, και ζητάει να μάθει «τι γίνεται, παιδιά;» πλησιάζοντας ταυτόχρονα την είσοδο των υπό κατάληψη γραφείων. Οι εργαζόμενοι, που δεν είναι και στην καλύτερη ψυχολογική κατάσταση φυσικά, ζητάνε να δούνε την ταυτότητά του. Εκείνος, αμήχανος, παραδέχεται ότι την έχει ξεχάσει στην Ασφάλεια. Οι εργαζόμενοι τότε τον αγνοούν και, όταν αυτός επιμένει να τους τα ζαλίζει, του λένε πως αν δεν τους δείξει ταυτότητα να πάει στα τσακίδια και για να τον βοηθήσουν τον πιάνουν από τους ώμους και τον οδηγούν πίσω στο περιπολικό.

Την ώρα εκείνη, λοιπόν, κι ενώ εκδιώκεται από τον χώρο της κινητοποίησης, ο Ασφαλίτης αναφωνεί αγανακτισμένος «Αυτό είναι φασισμός»!

Βάλτε τώρα τις δυο εικόνες δίπλα-δίπλα. Στην πρώτη, ένας κατεξοχήν εκπρόσωπος του σουρεαλισμού, εκφράζεται με μια εξωφρενική δήλωση των ηρώων του (Ζήτω οι αλυσίδες) που, όμως, αποδεικνύεται ορθολογική και εκφράζει ρεαλιστικά την ιστορική πραγματικότητα.

Στη δεύτερη, μια φαινομενικά ρεαλιστική και αποδεκτή σκηνή (ένας άνθρωπος που απωθείται από δημόσιο χώρο φωνάζοντας «Αυτό είναι φασισμός») εκφράζει απόλυτα το σουρεαλιστικό.

Γιατί ποιος είναι ο καλύτερος εκπρόσωπος της φασιστικής νοοτροπίας στις σύγχρονες δημοκρατίες από τον ασφαλίτη; Που, στην προκειμένη περίπτωση, φέρει τον φασισμό που αντιπροσωπεύει σε μια εργατική κινητοποίηση και διαμαρτύρεται όταν αυτός ο απροκάλυπτος φασισμός δεν περνάει!

Δε γνωρίζω αν ο εν λόγω μπάτσος θέλησε μ’ αυτά του τα λόγια να κάνει μια δήλωση υπέρ του σουρεαλισμού. Υποψιάζομαι πως απλώς αγανάκτησε με το, όσο να πεις άκομψο, ξεπροβόδισμά του. Δεν θεωρεί άλλωστε τον εαυτό του εκπρόσωπο του κρατικού φασισμού - πιθανότατα δηλώνει με ειλικρίνεια φανατικός δημοκράτης.

Παρόλα αυτά ο Bunuel θα ήταν περήφανος γι αυτόν. Κι εμείς δεν έχουμε τίποτα άλλο να κάνουμε παρά να υποκλιθούμε.



Edit

Επειδή κάποιοι από σας υπαινιχθήκατε το αντίθετο, να σας πω πως τρέφω τα καλύτερα αισθήματα για τους ασφαλίτες που αποτελούν πηγή έμπνευσης για πλήθος καλλιτεχνών.

Για του λόγου το αληθές αφιερώνω σε όλη τους τη φάρα το παρακάτω τραγούδι:


Η μπαλάντα για τους ασφαλίτες

(ποίηση Βολφ Μπίρμαν και μουσική Θάνου Μικρούτσικου).



15 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

α) Εξυπνη παρουσίαση των δύο γεγονότων για δύο τουλάχιστον λόγους. Ποιοι είναι αυτοί, είναι άλλη κουβέντα.
β) Η αντίδραση των αγωνιστών αλλά και των εργαζομένων προσφέρεται για την εξαγωγή πολλών συμπερασμάτων.
ΤΕΛΟΣ - Respect

chmarni είπε...

Κατ' αρχήν μία καλησπέρα. Χαίρομαι που επανέρχεσαι με Post και μάλιστα δυνατό, γιατί δε σου κρύβω πως προς στιγμή ανησύχησα.
Σχετικά με την σκηνή από τη ταινία του Bunuel. Σχεδόν πάντα οι ιμπεριαλιστές ή επεκτατιστές στήριζαν την απαιτούμενη προπαγάνδα σε ένα δήθεν μεγάλο όραμα. Ο Μπους πήγε στο Αφγανιστάν για να το εκδημοκρατίσει, μόνο που δε ρώτησε τους κατοίκους του αν οι ίδιοι ήθελαν να εκδημοκρατιστούν. Χωρίς να θέλω να κάνω τον προβοκάτορα, ο Μ. Αλέξανδρος στήριξε όλη του την εκστρατεία στην ιδέα του εκπολιτισμού, μόνο που δε ρώτησε τους λαούς που βρήκε στο διάβα του, αν ήθελαν να εκπολιτιστούν. Εξ' άλλου ο εκπολιτισμός δια μέσου της Σάρισας είναι εντελώς ανώδυνος. Και ο μέγιστος σουρεαλισμός είναι ότι κάποιοι από όλους αυτούς τους σφαγείς, καταγράφονται στην ιστορία ως μέγιστες προσωπικότητες.
Τώρα όσο για τον ασφαλίτη που αναφώνησε ότι αυτό είναι φασισμός, εγώ τι να πω. Αυτό αποτελεί μέρος του Ελληνικού υπερρεαλισμού. Αλλά δείχνει και το πόσο κάποιες έννοιες, έχουν χάσει σε αυτή τη χώρα, την σημασία τους, τόσο όσο ο διοικητής της ασφάλειας να διαμαρτύρεται για καταπάτηση των δημοκρατικών του δικαιωμάτων. Και δε ξέρω αν αυτό είναι τελικά σουρεαλισμός ή ένα κακόγουστο παιχνίδι με το αυτονόητο, στο οποίο κάποιοι αρέσκονται, κάνοντας χρήση μιας πρωτόγνωρης ασυλίας...

elf είπε...

@ αλλότροπος: Είμαι ενθουσιασμένη που θυμήθηκες την παλιά-σου-τέχνη-κόσκινο, και στην επιλογή "ταυτότητας" και στο ύφος και το περιεχόμενο του σχολίου.

Ειλικρινά ενθουσιασμένη.

Ανυπομονώ για τη συνέχεια. Και στο σχόλιο και στην παλιά-σου-τέχνη-κόσκινο.

Σε φιλώ. Ξέρεις.

@ chmarni: Αγαπητέ μου, έχεις απόλυτο δίκιο για τις μεθόδους εκπολιτισμού, που μόνο κουστούμι αλλάζουν με το πέρασμα των αιώνων.
Και η ιστορία, ως γνωστό, γράφεται πάντα από τους νικητές.

Το περιστατικό με τον ασφαλίτη είναι, για μένα τουλάχιστον, τρομακτικό, ο "θεσμός" του ασφαλίτη βασικά. Γι αυτό επέλεξα να το διακωμωδήσω όσο μου επιτρέπεται, ώστε να ξορκίσω αυτόν μου τον φόβο.

Διαβάζω ένα βιβλίο λογοτεχνικό για την περίοδο του Φρανκισμού στην Ισπανία που νομίζω πως θα σε ενδιαφέρει. Μόλις το τελειώσω θα το παρουσιάσω με ποστ, αλλά αν έχεις όρεξη για διάβασμα εντωμεταξύ είναι "Το μάταιο χθες" του Isaac Rosa, εκδ. ΠΟΛΙΣ. Με κάθε επιφύλαξη γιατί μου μένουν ακόμα 100 σελίδες και άβυσσος η ψυχή του συγγραφέα. Νομίζω, όμως, πως θα σ' αρέσει, ασχολείται με υπέροχο τρόπο με πολλούς από τους προβληματισμούς σου.
Ευχαριστώ για την έκφραση ανησυχίας σου, είναι όλα καλά.
Καλό ΣΚ.

Mara Lisha είπε...

Εγώ υποκλίνομαι στον συνειρμό και στον πολύ εύστοχο παραλληλισμό σου…
Δεν ξέρω αν πλέον οι «ασφαλίτες» αντιδρούν στο θεωρητικά κατεστημένο που τους θέλει ως συντηρητικούς και πολλές φορές αλαζόνες, αλλά ο συγκεκριμένος αν και φανερά δημοκράτης αντέδρασε ασκώντας την ιδιότητα του ως ένας άλλος εξουσιαστής!

Spy είπε...

Eγώ προσωπικώς υποκλίνομαι απλά και μόνο στο μεγαλέιο της σουρεαλιστικής σας σκέψης που ξεπέρασε και τους δύο "δημιουργούς" των γεγονότων, απλά συνδυάζοντάς τα.
Kαλημέρα elf.

dr.SeenG είπε...

Οι στρατιώτες του Ναπολέοντα οδηγούν τους Ισπανούς αντιστασιακούς στο απόσπασμα. Κι εκείνοι, στημένοι στον τοίχο και περιμένοντας τον αναπόφευκτο πυροβολισμό, αναφωνούν εν χορώ ως ύστατη πράξη αντίστασης
«Μόνο για σένα κάνω όνειρα ξανά
μόνο για σένα διαγράφω τα παλιά.
Έδωσες χρώμα σε μια ασπρόμαυρη ζωή
νιώθω πως όλα θα τ' αλλάξουμε μαζί.
»! (στίχοι από τραγούδι του... ξέρεις)
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ!

Ταινίες όπως αυτές του Μπουνιούελ δεν βλέπω. Αλλά ένα σουρεαλισμό τον ζούμε όλοι μας καθημερινά. Το περιστατικό που αναφέρεις είναι πολύ χαρακτηριστικό. Διακρίνω μία εμπάθεια για το..."συμπαθές" επάγγελμα του ασφαλίτη, αλλά θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου...
Είναι ορισμένα πράγματα που δεν μπορούν να καλυφθούν πίσω από το περίφημο "τεκμήριο της αθωότητας".
Καλημέρα καλή μου Ελφ.
Πολλά φιλιά!

elf είπε...

@ Mara Lisha: Καλή μου, από συνειρμούς άλλο τίποτα!

Ο θεσμός του ασφαλίτη είναι εξ' ορισμού φασιστικός. Ο ασφαλίτης ο ίδιος πραγματικά δεν με ενδιαφέρει, δεν έχει κάτι να μου πει και, ειλικρινά, τον προτιμώ σε ένα στυλ που να μπορώ να τον αναγνωρίζω παρά ενδεδυμένο με μανδύα δημοκράτη.

Μεγάλη κουβέντα ανοίξαμε, φιλενάδα, χρειάζεται και κανένα μεζέ μου φαίνεται. Άκουσα καλά ότι προτίθεσαι να κατέβεις κατα δω;


@ Spy: Καλημέρα σας, καλέ μου κατάσκοπε.

Χμ, ύποπτο μου ακούστηκε αυτό - δεν πιστεύω να πάτε να πείτε αυτά που γίνονται εδώ μέσα πουθενά αλλού!!!
:-))
Σας χαιρετώ. Καλή Κυριακή να έχετε.


@ dr.Seeng: Γιατρέ μου, εκτός από τη μεγαλοφυία σου στην υποία επίσης υποκλίνομαι, πρέπει να σου πω πως πολύ με πληγώνεις που υπαινίσσεσαι πως δεν συμπαθώ το επάγγελμα του μέλλοντος, εεεε του ασφαλίτη.

Για να σε διαψεύσω έκανα το σημερινό edit.

Πολλά φιλιά!!!

wilma είπε...

Κοίτα να δεις τι έπαθα τώρα! επειδή άργησα να σχολιάσω την πάτησα. Το σχόλιο που ήθελα να γράψω κυμαίνεται μεταξύ maralisha (τι πρωτότυπο!) και spy (η πρωτοτυπία συνεχίζεται). Άρα έχουν ήδη ειπωθεί τα όσα σκέφτηκα.
Οπότε θα πρωτοτυπήσω ως εξής: (κάποιου θα του σηκωθεί η τρίχα-βλ.scarface):
Μπράβο φίλε καλά τα λες! Δες τώρα και το δικό μου Post.

dr.SeenG είπε...

χαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχα

scarface είπε...

@ελφ,

ότι καλύτερο έχεις γράψει τον τελευταίο καιρό.

υ.γ. θα μπορούσες βέβαια να βάλεις από U-tube και το "ασφάλεια" από Τρύπες. Είμαι σίγουρος ότι το ξέρεις αλλά το ξέχασες.

@Wilma,

δεν είμαι τόσο κακός ρε συ!!!

wilma είπε...

@scarface: όχι παιδί μου! σε σχέση με ότι λέγαμε είναι το σχόλιο. :)

Mara Lisha είπε...

Wilma είσαι απίστευτη!
Χαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχα
Γιατρέ γρήγορα να την επαναφέρεις σε τάξη!!! (όχι μόνο εμένα)

elf είπε...

@ wilma: Το είδα και το δικό σου, κοπελιά, κι άλλη φορά να μην αργείς! Δεν θα αφήνουμε τώρα τον γάμο να τρέχουμε για πουρνάρια!!!

@ dr.Seeng: Γελάς εσύ,ε;

@ scarface: Ευχαριστώ πάρα πολύ, χαίρομαι που το βρίσκεις καλό.

(Ώρα είναι τώρα ν' αρχίσουμε να ανταλάσσουμε φιλοφρονήσεις μεταξύ μας- δεν γράφεις τίποτα για τον ΠΑΟ να έρθω να στα ΄χωσω να ισιώσουμε;)

Προτίμησα το συγκεκριμένο τραγούδι γιατί νομίζω πως απαντά καλύτερα στους ανυπόστατους υπαινιγμούς του γιατρού μας. Πάντως και οι Τρύπες θα ταίριαζαν, έχεις δίκιο.

kikop80 είπε...

Με διαφοράτο καλύτερο σχόλιο του γιατρού!!!
Ένα μεγάλο (+) από μένα για τον τρισμέγιστο σουρεαλιστή γιατρο!
Το σχόλιό του με αντιπροσωπεύει και με καλύπτει πλήρως!!!
XEXEXEXE!!!!!

beth είπε...

δεν ειχα βεβαιως καμια διαδεση να σε διορθωσω αλλα νομιζω η μαλλον ετσι ξερω πως ειναι ποιηση μπρεχτ...

Blog ποικίλης ύλης...

...και μάλλον προβοκατόρικο.